Visie is zo fundamenteel voor de menselijke ervaring dat we soms onze ogen als vanzelfsprekend beschouwen. Het menselijk oog is een zeer complex orgaan waarmee we de wereld kunnen ervaren op een manier dat dit met onze andere zintuigen niet kan. Ook al gebruiken we onze ogen tijdens het grootste deel van onze wakkere uren, er zijn een aantal leuke en interessante dingen die u zich misschien niet van bewust bent over uw ogen en hoe ze functioneren.
1. De ogen nemen dingen ondersteboven waar
Wat we zien, bestaat uit licht dat gereflecteerd wordt door de objecten en scènes die we bekijken. Maar omdat het hoornvlies aan de voorkant van het oog gebogen is, buigt het het licht bij het binnenkomen van het oog, wat betekent dat het beeld ondersteboven staat als het op het netvlies aan de achterkant van het oog valt. Als de hersenen het beeld interpreteren, draaien ze het beeld terug naar boven zodat we de wereld goed kunnen zien.
In een experient in de jaren ‘50 vroeg de Oostenrijkse professor Theodor Erismann zijn assistent Ivo Kohler om een bril te dragen die hem ondersteboven liet zien. Fascinerend genoeg pasten Kohlers hersenen zich aan en binnen een week begon hij de wereld rechtop te zien door de bril. De baanbrekende studie wordt vandaag de dag nog steeds op grote schaal genoemd, zoals in het werk Sachse et al. over Visuele perceptie in 2017.
2. Ogen zijn gevuld met geleiachtige substantie
80% van het menselijk oog is gemaakt van een stevige geleiachtige vloeistof die humor vitreus wordt genoemd en die van vitaal belang is voor de gezondheid en het functioneren van de ogen. Deze heldere, kleurloze substantie vult de ruimte tussen de lens en het netvlies van uw oog. Het glasvocht bestaat voor 99% uit water, de rest is een mengsel van collageen, proteïnen, zouten en suikers. Door het oog te vullen, is humor vitreus essentieel voor het behoud van de vorm van het oog en van het fragiele netvlies.
3. Er zijn veel beschermende functies rond het oog
Onze schedel en gelaatstrekken zijn in de loop van miljoenen jaren geëvolueerd om de kwetsbare oogbol te beschermen. De oogholte zelf is in de schedel gezonken, waardoor de helft van het oog wordt beschermd met bot. Wenkbrauwen zijn er om het zweet van het voorhoofd op te vangen en het van de ogen af te leiden. Oogleden sluiten om het oog indien nodig af te schermen tegen licht en deeltjes.
Wimpers creëren een filter voor stof en andere deeltjes, maar gedragen zich ook als de snorharen van een kat of muis, door te voelen wanneer iets dicht bij het oog is en het ooglid te sluiten. De totale lengte van alle wimpers die een mens in zijn leven heeft afgeworpen, is meer dan 30 meter, waarbij elke wimper een levensduur heeft van ongeveer 5 maanden.
Ondanks deze elementen is het oog nog steeds een van onze meest kwetsbare organen, vooral in het licht van moderne gevaren zoals kunstlicht en industriële stoffen. De evolutie heeft deze nieuwe gevaren niet ingehaald, dus oogbescherming is cruciaal in deze moderne omgeving.
4. We hebben allemaal een blinde vlek
We mogen dan het gevoel hebben dat we alles voor ons zien, maar eigenlijk hebben we een kleine blinde vlek. Dit kleine deel van het gezichtsveld komt overeen met de plaats van de optische schijf, waar de oogzenuw het oog verlaat en de bloedvaten binnenkomen. Deskundigen weten nog steeds niet zeker waarom we deze blinde vlek zelden opmerken. De ene theorie is dat de hersenen de ontbrekende informatie opvullen met behulp van visuele signalen in de omgeving, de andere theorie is dat het overlappende zicht van twee ogen betekent dat ze elkaars blinde vlekken zien.
Deze eenvoudige test kan uw blinde vlek aantonen! Open dit beeld in een ander venster, sluit dan uw linkeroog en plaats uw open rechteroog ongeveer 20 cm van het scherm. Kijk naar het kruis en beweeg je hoofd langzaam naar voren en/of naar achteren tot de zwarte cirkel verdwijnt - als dat het geval is, zit daar uw blinde vlek!
5. Het menselijk oog kan 10 miljoen verschillende kleuren onderscheiden
Hoewel er verschillende theorieën over het onderwerp zijn, suggereren studies gebaseerd op het werk van Gunter Wyszecki dat we maar liefst 10 miljoen kleuren kunnen onderscheiden. Alle kleuren in het voor mensen zichtbare lichtspectrum bestaan uit combinaties van rood, groen en blauw. Als we geel zien is het een combinatie van rood en groen, terwijl paars een combinatie is van rood en blauw, enzovoort.
Een veel voorkomende misvatting is dat kleur een eigenschap van licht is, terwijl het eigenlijk veel met de hersenen te maken heeft. Het is niet alleen de golflengte van de lichtstralen die in het oog worden gereflecteerd, maar ook de context waarin we dingen waarnemen zoals achtergrondkleuren, verlichting, vertrouwdheid en omgeving.
6. Oogkleur heeft weinig of geen invloed op het gezichtsvermogen
Er is gesuggereerd dat blauwe en groene ogen zijn gevoeliger voor licht dan bruine ogen, en dat bruine ogen gevoeliger zijn voor cataract. Sommige studies beweren zelfs dat mensen met bruine ogen beter zijn in responsieve handelingen zoals racketsporten, terwijl mensen met lichtere ogen misschien beter zijn in strategisch denken. Andere studies betwisten deze theorieën.
Na tal van studies, theorieën en fabeltjes lijken onderzoekers het er alleen maar over eens te zijn dat er weinig of geen verschil is tussen de zichtcapaciteiten van mensen met verschillende oogkleuren. Deskundigen zijn het er ook over eens dat iedereen, ongeacht de kleur van de ogen, een gekleurde bril zou moeten gebruiken om zijn ogen tegen de zon te beschermen.
7. Rode ogen in foto's is te wijten aan bloedvaten in het oog
Ooit afgevraagd waarom ogen soms rood zijn op foto's? Het "rode-ogeneffect" treedt op wanneer het licht van een cameraflitser of een andere heldere lichtbron wordt teruggekaatst naar de camera. Het gereflecteerde licht verlicht de bloedvaten van het bindweefsel aan de achterkant van het oog, wat de rode kleur oplevert die u op de foto's ziet.
8. Irisscans zijn Veiliger dan Vingerafdrukken
Net als een vingerafdruk is de iris uniek voor elk individu; in tegenstelling tot de overeenstemmende vingers op elke hand, zijn de iris in elk van onze ogen ook verschillend van elkaar. Onze irissen hebben meer dan 256 unieke eigenschappen, in vergelijking met die van vingerafdrukken die er slechts ongeveer 40 hebben. Dit maakt irisscans voor biometrische systemen veel veiliger dan vingerafdrukken.
9. Bijziendheid of verziendheid hangt af van de vorm van je oog
Bijziend of verziend zijn hangt af van de vorm van het oog. Mensen met bijziendheid of myopie, het meest voorkomende probleem van het gezichtsvermogen, hebben langere ogen, wat betekent dat het licht net iets korter is dan het netvlies als ze in de verte kijken. Voor mensen met een verziendheid of hyperopie is het oog te kort, wat betekent dat het focuspunt op objecten dichtbij achter het netvlies ligt. Beide omstandigheden zorgen voor een wazig zicht op de betreffende afstand en kunnen worden behandeld met lenzen die de positie van het focuspunt aanpassen.
10. Uw ogen kunnen door de zon verbranden
Zonnebrand van de huid is nu goed begrepen, maar wist u dat ook uw ogen door de zon kunnen verbranden? De aandoening wordt fotokeratitis genoemd en kan pijn, roodheid, wazig zicht, scheuren, zwelling en gevoeligheid voor licht veroorzaken. Net zoals uw huid na een zonnebrand kan vervellen, kan fotokeratitis ertoe leiden dat het hoornvliesepitheel vervelt. De effecten zijn lang na de blootstelling voelbaar, dus draag altijd een goede zonnebril in de zon.
11. We knipperen tussen de 20.000 en 30.000 keer per dag.
Wetenschappers schatten dat we gemiddeld tussen de 20.000 en 30.000 keer per dag knipperen. Elke knippering duurt slechts twee tienden van een seconde, maar dat komt neer op ongeveer 1,5 uur per dag. Knipperend verwijdert vuil en smeert het oog met vochtige tranen. Elke knipoog brengt voedingsstoffen naar het oogoppervlak en houdt het gezond.
Een studie vond zelfs een neurologische functie voor het knipperen. Het suggereert dat de delen van de hersenen die verbonden zijn met het zicht en de aandacht een mini-reset ondergaan die fundamenteel zou kunnen zijn voor hoe de hersenen werken.
12. 80% van alle gezichtsvermindering kan worden voorkomen of genezen
TDe Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat dat meer dan 80% van alle gezichtsstoornissen in de wereld voorkomen en zelfs genezen kunnen worden. WHO wijst op een aantal succesvolle publiek-private partnerschappen die hebben geleid tot een echte verandering in de gezondheid van de ogen van de landen die hen hebben aangemoedigd. Dergelijke maatregelen hebben geleid tot een aanzienlijke vermindering van onchocerciase en trachomagerelateerde blindheid en een daaruit voortvloeiende vermindering van de verspreiding van infectieziekten.
13. Zijn wortelen echt goed voor uw ogen?
Velen van ons zijn opgevoed met de idee dat wortelen het beste voedsel voor het gezichtsvermogen zijn, en zelfs dat wortelen eten ons zou helpen om in het donker te zien. Hoewel de bètacaroteenrijke groente een gezonde aanvulling is op uw dieet, heeft het geen specifieke voordelen voor de ogen, afgezien van vitamine A, die in het lichaam wordt omgezet van bètacaroteen, maar er zijn veel betere bronnen van vitamine A.
Voor de gezondheid van de ogen is het beste om vette vis en groene groenten te eten die luteïne, zeaxanthine en meso-zeaxanthine bevatten, die de beschermende mechanismen van de ogen ondersteunen. Luteïne en zeaxanthine komen van nature voor in voedsel zoals spinazie, boerenkool en andere groene bladeren, terwijl meso-zeaxanthine in bepaalde vissen voorkomt.
14. U hebt een bril nodig als u ouder wordt
Rond de leeftijd van 40 jaar beginnen de meesten een aandoening te ervaren die presbyopie wordt genoemd. Presbyopie is de verharding van lenzen in het oog en maakt het moeilijker om te focussen op objecten die te dichtbij zijn. Presbyopie neemt vaak toe rond de leeftijd van 50 jaar, omdat de lenzen steeds harder worden naarmate ze ouder worden. Als gevolg hiervan hebben de meeste mensen een bril nodig tegen de tijd dat ze 40 of 50 jaar zijn.
15. Het gebruik van schermen veroorzaakt het computer vision-syndroom van het scherm
Uit onderzoek blijkt dat 50% tot 90% van de mensen die aan een computerscherm werken, symptomen van het computer vision syndroom (CVS) vertonen. CVS is niet één specifiek probleem, maar een hele reeks problemen met betrekking tot oogvermoeidheid en pijn door te veel blootstelling aan beeldschermen. Het gebruik van een scherm dwingt uw ogen om steeds opnieuw te focussen, de helderheid en de schittering zorgen er ook voor dat uw ogen harder werken, en na verloop van tijd kan deze herhaalde belasting een tol eisen van uw oogspieren.
Het einde in zicht
Een beter begrip van de complexe aard van onze ogen kan ons helpen om te begrijpen hoe gelukkig we zijn dat we ze hebben en hoe belangrijk zicht is voor de evolutie van onze soort.
Onze ogen begrijpen kan ons ook helpen inzien hoe kwetsbaar ze zijn, zodat we ze beter kunnen beschermen tegen verwondingen en achteruitgang. Om ervoor te zorgen dat onze ogen gezond en veilig blijven, moeten we hun blootstelling aan licht, warmte en deeltjes zoals stof beperken, en door ze te beschermen met een kwaliteitsbril kunnen we genieten van alle voordelen van het zicht, maar zonder risico.
